Cinsiyet Değiştirme Davası
Cinsiyet değiştirme süreci toplumun bir kısmı tarafından yadırganan , farklı bakılan bir durumdur. Buna rağmen herkesin birbirinin hayatına saygı duyması gerekmektedir. Aksi takdirde kendisine ait olmadığı bir bedende tıbbi görüş ile de onaylandığı takdirde sıkışan bir kimsenin hayatını bozmaya toplumun hakkı bulunmamaktadır. Biraz empati yaparak bu sorunsal aşılabilecektir.
Hukukumuzda cinsiyet değiştirmeye ilişkin hükümler Türk Medeni Kanunu (TMK) 40. maddede yer almaktadır. Cinsiyet değiştirebilmek, modern insan hakları teorisi ve özgürlükler hukuku bağlamında tartışmasız bir şekilde bireylere tanınması gereken bir haktır. Bu durum kişilerin özel hayatına ilişkin bir durum olmakla birlikte bireyler mensubu bulundukları cinsiyette yaşamlarını idame ettirmek istemeyebilirler, kendilerini karşı cinse daha yakın bulabilirler ve o cinsiyette bir yaşamı talep edebilirler, fizyolojik olarak da cinsiyet değişikliği elzem olabilir. Kişilerin bu tür düşünceleri ve talepleri tamamen Anayasal çerçevede ve taraf olunan uluslar arası protokollerde güvence altına alınmıştır.
Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen şekliyle cinsiyet değiştirmeyi üç aşamada incelemek gerekecektir;
a-) İlk olarak cinsiyet değiştirmek için mahkemeden alınan izin alınması hususu (cinsiyet değişikliği izni davası)
b-) Daha sonra alınan izinle birlikte ameliyat sürecinin sonuçlanması ve sağlık raporu tanzimi
c-)son olarak da nüfus sicilinde düzenlemelerin yapılması, isim ile cinsiyet hanesinin değişmesi için dava nüfus davası açılması
Cinsiyet Değiştirme Şartları
Başvurucuların mahkemeden cinsiyet değiştirme izni alabilmeleri için bazı ön koşulların sağlanması gerekmektedir. Cinsiyet değiştirme talebi için tam ehliyetli ve on sekiz yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir. Bu arada belirtmek gerekir ki talep edenin evli olması durumu bu talepte bulunmaya engeldir.
Başvurucunun transseksüel yapısı ve , cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunlu olduğunu mahkemeye ispat edilmesi gerekecektir.. Bu talebin geçici bir hevesten ibaret olmadığı mahkemeye izah edilmelidir.
Bu tarz davalar hasımsız davalar olup, davacının ikametgahının bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülecektir.
.
Cinsiyet Değiştirme Davası ile Cinsiyet Değiştirme Ameliyatı Sonrasında Nüfusta İsim ile Cinsiyet Hanesi Değiştirme Davaları
İsim değişikliği hususunda TMK 27. maddede sadece haklı sebeplere dayanılarak hâkimden isim değişikliği talebinde bulunulabileceği belirtilmiştir. Kanunda haklı sebeplerin içeriği sıralanmamıştır. Bu noktada hakim kanaati önem arz edecektir.
Cinsiyet Değiştirme Davasında Yeni Düzenleme
Cinsiyet değiştirme davasında, dava sürecinin problemli hale gelmesini, tıbbi literatür ve uygulamanın hukuk düzeni ile koordine olamamasını ve dava süreçlerindeki uygulamada problem arz edebilen TMK 40 da yer alan “…ve üreme yeteneğinden sürekli bir biçimde yoksun bulunduğunu…” ibaresi Anayasa Mahkemesi tarafında 09.11.2017 tarihli ve 2017/130 E. 2017/165 K. sayılı kararıyla iptal edilmiş ve 20.03.2018 tarihli ve 30366 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir